احتمالا هر کسی که نام سرم را می‌شنود بلافاصله به یاد باکس پلاستیکی پر از مایعی می‌افتد که در زمان بیماری و یا ضعف بدن در درمانگاه‌ها و یا بیمارستان‌ها تزریق کرده است. خوب است بدانید که سرم‌ها انواع مختلفی دارند و محدود به داروهای تزریقی و تقویتی نمی‌شوند. این واژه به صورت “سروم” (با تلفظ انگلیسی SEER-um) نیز نوشته و خوانده می‌شود. با این مقاله از سری مقالات تجهیزات پزشکی خسروی دانش همراه باشید تا با انواع سرم ها و کاربردهای آنها آشنا شوید.

شما می توانید با مراجعه به ” سایت تجهیزات پزشکی خسروی دانش ” و مشورت با متخصصین مجرب این وبسایت از قیمت انواع سرم ها مطلع شوید. جهت مشاوره با شماره ۰۹۲۱۲۹۷۸۴۶۸ تماس بگیرید.

سرم چیست؟

سِرُم در اصطلاح به مایع شفاف و بی رنگی گفته می‌شود که فاقد هرگونه عنصر یا ماده جامد قابل مشاهده باشد. سرم‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام بسته به خاصیتشان، کاربردهای متفاوتی دارند؛ از برخی کاربردهای این مواد می‌توان به کاربرد درمانی- تقویتی، انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی، شست و شو و … اشاره نمود.

انواع سرم

به طور کلی ممکن است منظور از سرم، هر یک از موارد زیر باشد:

1. سرم خون: مایع شفافی که می‌توان آن را از خون لخته شده جدا کرد. سرم با پلاسما (بخش مایع خون لخته نشده طبیعی که حاوی گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها است) متفاوت می‌باشد. این لخته است که بین سرم و پلاسما تفاوت ایجاد می‌کند.
2. آنتی سروم: سرم خون همراه با آنتی بادی‌های خاص برای ایجاد ایمنی غیرفعال
3. سرم‌های شست و شو: به عنوان سروم‌های نمکی مخصوص شست و شو نیز شناخته می‌شوند. از این سرم‌ها برای شست و شوی بینی، دهان و … استفاده می‌شود.
4. سرم‌های تزریقی: این مایعات غالباً حاوی مواد مورد نیاز سلول‌های بدن به اضافه برخی الکترولیت‌ها هستند که خود به چند دسته تقسیم می‌شوند: محلول‌های کریستالوئید، محلول‌های کلوئید، محلول‌های غذایی، محلول‌های با کاربرد درمانی خاص.

سرم رینگر و کاربرد آن

محلول یا سرم رینگر (Ringer’s solution) محلولی از چند نمک حل شده در آب (سرم چند الکترولیتی) است که به منظور ایجاد تعادل بین آب و الکترولیت‌های بدن جانداران به کار گرفته می‌شود. این سرم که در رده دارویی محلول‌های کریستالوئیدی حاوی الکترولیت‌ها قرار می‌گیرد معمولاً حاوی کلرید سدیم، کلرید پتاسیم، کلرید کلسیم و بی کربنات سدیم با غلظت‌هایی است که در مایعات بدن وجود دارند، بی کربنات سدیم برای متعادل کردن pH مورد استفاده قرار می‌گیرد و اگر به جای بی کربنات سدیم از لاکتات سدیم در سرم رینگر استفاده شود، آن را محلول رینگر لاکتاته می نامند. این محلول که به صورت داخل وریدی تجویز می‌شود، کاربردهای وسیعی دارد از جمله موارد زیر:

1. برای بازیابی سریع حجم خون در گردش برای قربانیان سوختگی و ضربه خورده استفاده می‌شود
2. برای جبران از دست دادن مایعات بدن به ویژه هنگام و بعد از انجام عمل جراحی
3. سرم تراپی به منظور جلوگیری از عوارضی همچون هیپوکالمی
4. سفت کردن بافت مو برای افرادی که کاشت مو انجام می‌دهند

سرم نرمال سالین و کاربرد آن

محلول نمکی یا سرم سالین مخلوطی از نمک (NaCl) و آب (H2O) است. محلول نرمال سالین (NSS، NS یا N/S) حاوی ۰.۹ درصد کلرید سدیم (نمک) است که از لحاظ غلظت مشابه با غلظت سدیم در خون و اشک می‌باشد. محلول سالین معمولاً نرمال سالین (NORMAL SALINE) نامیده می‌شود، اما گاهی اوقات و به ندرت از آن با نام سرم فیزیولوژیکال یا ایزوتونیک سالین نیز یاد می‌شود. سالین در پزشکی کاربردهای زیادی دارد و می‌توان آن را به صورت موضعی یا داخل وریدی استفاده نمود. محلول نرمال سالین را می‌توان از داروخانه‌های محلی و یا فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی خریداری کرد و یا آن را در خانه تهیه نمود (برای این کار نیاز به مخلوط کردن ۹ گرم کلرید سدیم (NaCl) در ۱۰۰۰ میلی لیتر آب می‌باشد). به طور کلی کاربردهای سرم نرمال سالین عبارت هستند از:

1. برای افرادی که نمی‌توانند مایعات را به صورت خوراکی مصرف کنند و دچار کم آبی یا هیپوولمی شده‌اند (یا در خطر ابتلا به آن هستند) استفاده می‌شود.
2. شستشوی بینی: محلول سالین یک محلول شست و شوی بسیار عالی برای بینی به خصوص بعد از جراحی بینی و یا حین سرماخوردگی است. هنگامی که آب نمک از طریق مجاری بینی وارد می‌شود می‌تواند آلرژن‌ها، مخاط و سایر مواد زائد را از بین ببرد. شستشوی بینی می‌تواند علائم گرفتگی بینی را تسکین دهد و به جلوگیری از عفونت سینوسی کمک کند.
3. جلوگیری از عفونت بعد از انجام پیرسینگ: قرار دادن و خیساندن یک پیرسینگ جدید در سالین یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از ایجاد عفونت است. سالین به پاک کردن سلول‌های مرده و سایر مواد زائدی که می‌توانند باعث تحریک، ایجاد پوسته پوسته شدن و تورم شوند کمک می‌کند. خوب است بدانید که گرم کردن محلول نرمال سالین به افزایش جریان خون در محل کمک می‌کند.
4. شست و شوی زخم‌ها: برای کمک به شستن بریدگی‌ها و زخم‌های بدون عارضه می‌توان از سرم نرمال سالین استفاده کرد. ریختن محلول نمکی بر روی زخم می‌تواند به پاکسازی مواد خارجی و باکتری‎ها کمک کند و احتمال عفونت را کاهش دهد. محلول نرمال سالین باعث بدتر شدن و سوختن زخم نمی‌شود (قبل از استفاده برای شست و شو با پزشک خود حتماً صحبت کنید).
5. ساخت اسلایم: از این محلول برای ساخت اسلایم‌های کودکان نیز استفاده می‌شود.

سرم دکستروز و کاربرد آن

محلول قندی که ترکیبی از آب و قند (دکستروز) است و با نام سروم دکستروز (dextrose solution) نیز شناخته می‌شود. زمانی از این سرم استفاده می‌شود که فرد قادر به نوشیدن مایعات کافی نیست یا نیاز به افزایش حجم مایعات بدن داشته باشد. این سرم به صورت تزریقی و غالباً با نسخه پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای رایج این سرم عبارت هستند از:

1. کمک به تغذیه رسانی سلول‌های بدن
2. درمان قند خون پایین
3. کاهش سطوح بالای پتاسیم در خون
4. افزایش حجم مایع بدن در کسانی که الکترولیت از دست نداده باشند (قابل استفاده فقط برای افرادی که به دیابت مبتلا نباشند)

تفاوت نرمال سالین با رینگر

درست است که محلول نرمال سالین و رینگر شباهت‌های کمی دارند، اما در واقع این دو سرم کاملا متفاوت از یکدیگرند و این امر می‌تواند بسته به موقعیت، استفاده از یکی را مناسب‌تر از دیگری کند. تفاوت‌های چشمگیر این دو محلول عبارت هستند از:

1. محتویات رینگر (یا رینگر لاکتات) نسبت به نرمال سالین متفاوت است. تفاوت در ذرات تشکیل دهنده بین این دو محلول به معنی تفاوت در دوام در بدن است؛ به طوری که سرم رینگر به اندازه نرمال سالین در بدن دوام نمی‌آورد و این می‌تواند یک اثر مفید برای جلوگیری از تجمع مایعات باشد.
2. سرم رینگر لاکتات حاوی ماده افزودنی سدیم لاکتات است (محلول رینگر ساده حاوی بی کربنات سدیم است) که بدن آن را به ماده‌ای به اسم بی کربنات متابولیزه می‌کند و همین امر می‌تواند به کاهش اسیدی شدن بدن کمک نماید. به همین دلیل برخی از پزشکان از رینگر لاکتات برای درمان بیماری‌هایی مانند سپسیس (عفونت خون) استفاده می کنند که طی آن بدن بسیار اسیدی می‌شود.
3. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که سرم رینگر ممکن است برای جایگزینی مایعات از دست رفته در بیماران تروما نسبت به نرمال سالین مناسب‌تر باشد.
4. نرمال سالین برخلاف رینگر دارای محتوای کلریدی غلیط‌تری است و این گاهی اوقات می‌تواند باعث انقباض عروق کلیه شود و بر جریان خون به کلیه‌ها تأثیر بگذارد. هرچند که این اثر معمولاً نگران کننده نیست مگر اینکه فرد مقدار زیادی محلول نرمال سالین دریافت کند.
5. سرم رینگر (به ویژه رینگر لاکتات) برخلاف نرمال سالین به خوبی با برخی از محلول‌های داخل وریدی یا IV مخلوط نمی‌شود.

سرم تقویتی چیست؟

گاهی اوقات به دلایلی همچون انجام ورزش غیر حرفه‌ای، مریضی، ضعف یا سو تغذیه ممکن است افراد نیاز به دخالت پزشکی به منظور تقویت بدن خود داشته باشند. در این مواقع پزشکان تصمیم می‌گیرند که مواد معدنی به اضافه ویتامین‌ها و سایر تقویتی‌ها را در غالب سرم به فرد تزریق کنند. پزشکان برای این که سلامتی فرد با هجوم یکباره تقویتی‌ها به خطر نیافتد نیاز به یک محلول بی‌خطر جهت رقیق کردن مواد مذکور دارند و در بین گزینه‌ها، سرم‌های قندی و نمکی بهترین راهکار موجود می‌باشند. به این ترتیب مواد تقویتی به همراه سرم‌ها به بدن تزریق می‌شوند و اصطلاحا سرم تقویتی نام می‌گیرند.

قیمت سرم‌ها

هر سرم بسته به مواد تشکیل دهنده و شرکت سازنده (خارجی یا داخلی) قیمت متفاوتی دارد. در این بین سرم‌های خاص خارجی هزینه بالاتری به خود اختصاص می‌دهند. با توجه به تغییرات دائمی نرخ ارز و البته افزایش تورم، شما کاربران گرامی به منظور اطلاع دقیق از قیمت انواع سرم می‌توانید با شماره ۰۹۲۱۲۹۷۸۴۶۸ تماس حاصل بفرمایید.

​