دندانپزشکی یکی از تخصصی‌ترین علوم پزشکی می‌باشد که وظیفه آن حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان است. سال‌ها قبل در ایران دندانپزشکی تنها با کشیدن دندان‌ها، روکش کردن، تسکین دردهای التهابی و ورم‌های دهانی خلاصه می‌شد. امروز با پیشرفت علم و تکنولوژی دندانپزشکی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. طراحی یونیت به گونه‌ای است که می‌تواند صندلی بیمار را در جهت‌های مختلفی حرکت دهد تا بیمار و پزشک در راحت‌ترین حالت ممکن برای معاینه و درمان قرار گیرند. وظیفه اصلی یونیت دندانپزشکی در دسترس قرار دادن اینسترومنت‌ها یا همان ابزارآلات مورد نیاز دندانپزشک، حفظ استریلیزاسیون مواد مصرفی است. برای خرید این وسیله نیز می‌توانید از فروشگاه آنلاین تجهیزات پزشکی خسروی دانش کمک بگیرید.

یونیت دندانپزشکی چیست؟

یونیت در واقع همان تختی است که فرد مراجعه‌کننده روی آن دراز می‌کشد. یک دندانپزشک بدون داشتن یونیت مناسب نمی‌تواند خدمات لازم را به بیماران خود ارائه دهد. یونیت دندانپزشکی در حقیقت اصلی‌ترین ابزار کار دندانپزشک به حساب می‌آید و شامل قطعات و ادوات مختلفی است که پزشک در حین مداوا و معاینه بیمار به آن نیاز دارد. یونیت در مرحله اول نگهدارنده صندلی است که بیمار روی آن می‌نشیند. حفظ راحتی بیمار و تسلط پزشک در هنگام معاینه، از ابتدایی‌ترین ویژگی‌های یک یونیت به حساب می‌آید.

اتصال اینسترومنت‌های چرخشی و پوآر آب و هوا به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. یونیت های با شلنگ از بالا
2. یونیت های شلنگ آویز (تلفنی)

استانداردهای یونیت

یونیت دندانپزشکی حتما باید ایمنی و استانداردهای لازم را در وسایل الکتریکی، قطعات مکانیکی و قطعات مصرفی،سیستم‌های توقف اضطراری، سیستم‌های توقف در برابر موانع، سیستم‌های توقف در زمان کار با اینسترومنت داشته باشد.

اجزای یونیت‌ها:

بطور کلی یونیت دندانپزشکی از چهار بخش اصلی صندلی، جعبه باکس، چراغ، کراشوار یا همان لیوان پرکن تشکیل شده است. تمام یونیت‌ها دارای ورودی‌های جداگانه آب و هوا و خروجی فاضلاب می‌باشند. از آب و هوا جهت راه‌اندازی اینسترونت‌ها، پوآر، کویترون‌، ساکشن‌، کراشوار و آب‌ لیوان‌ استفاده‌ می‌شود. عملکرد غالب یونیت‌ها به وسیله هوای فشرده، آب و الکتریسیته است که از طریق کلید یا پدال فعال می‌گردند.

یونیت ثابت و متحرک:

از لحاظ نحوه نصب در محل یونیت دندانپزشکی به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم می‌شود. یونیت‌های متحرک به راحتی می‌توانند از مکانی به مکان دیگر انتقال یابند. اما در یونیت‌ ثابت دستگاه به کف زمین وصل می‌شود و امکان جابجایی دستگاه به سادگی وجود ندارد.

بخش‌های مختلف یونیت‌:

• پایه و بازو

وظیفه آن‌ها نگهداری و تنظیم مکان قرارگیری ابزار است، این بازوها علاوه بر وزن کم و استقامت‌ مکانیکی بالا، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هنگام کار دندانپزشک، تعادل خود را حفظ نمایند و لرزشی در بخش‌های متصل به بازو به وجود نیاورند.

• چراغ یونیت

شدت نور یونیت به نوع لامپ و نیز جنس شیشه منعکس‌کننده لامپ بستگی دارد. نور چراغ باید بتواند دهان بیمار را روشن نماید. برای جلوگیری از خستگی چشم پزشک، رنگ نور  باید مانند نور آفتاب باشد. معمولا برق مورد استفاده چراغ از نوع DC بوده و کلید تنظیم نور و روشن و خاموش کردن چراغ روی بازو یا کلگی چراغ تعبیه شده است. به علت بالا بودن توان مصرفی چراغ، معمولا از یک ترانس کاهنده استفاده می‌شود.

• کاسه کراشوار و دوش آب لیوان

کاسه کراشوار یکی از بخش‌های مهم در حفظ بهداشت و سلامت بیمار است. گودی کاسه و فاصله مناسب آن از بیمار، باعث می‌شود تا موقع تخلیه آب دهان، اطراف کاسه خون آلوده نشود. آب ورودی به کراشوار باید به طور کامل درون کراشوار چرخش داشته باشد و تخلیه شود. طراحی کاسه باید به گونه‌ای باشد تا خرده‌های آمالگام و یا دندان به سادگی نتوانند وارد فاضلاب شوند.

معمولا جنس کراشوار چینی، سنگ یا پلاستیک است. این بدین خاطر است که مواد دندانپزشکی یا ضدعفونی باعث تغییر رنگ و خرابی در آنها نشود، در کنار کراشوار همیشه یک دوش آب لیوان نیز وجود دارد. وظیفه این دوش تامین آب مورد نیاز بیمار جهت شستشوی دهان است. در یونیت‌های جدید، استفاده از آب گرم نیز در کراشوار ممکن شده است که گزینه مناسب‌تری برای بیماران می‌باشد.

• تابلت‌دندانپزشکی

تابلت، میزی است که دکمه‌های برنامه‌ریزی و کنترل دستگاه مانند کلید کنترل صندلی بیمار، دکمه ریزش آب دوش، کلید کنترل سرعت چرخش آنگل و توربین‌های دندانپزشکی روی آن قرار دارد. این میز امکان کنترل قسمت‌های مختلف یونیت را به پزشک می‌دهد. در برخی از مدل‌های جدیدتر یونیت، یک نگاتوسکوپ کوچک نیز بر روی میز دندانپزشک تعبیه شده است تا پزشک به راحتی قادر به دیدن عکس‌های رادیوگرافی باشد. مهم‌ترین بخش تابلت سیستم کاملا پنوماتیک کنترل بلوک است که نقش آن تقسیم، انتقال، قطع و وصل کردن آب و هوا در اینسترومنت‌های دندانپزشکی است.

• میز دستیار

بر روی میز دستیار کلیدهای کنترل دستگاه، به همراه هولدرهایی جهت نگهداری اینسترومنت‌ها، لایت کیور، پوار، بزاق کش، ساکشن، کویترون قرار دارد. علاوه بر کلیدهای کنترل، گیت‌ها (پیچ‌ها) کنترل فشار هوا و آب نیز در زیر میز دستیار تعبیه شده است. شیلنگ‌های مربوط به اینسترومنت‌ها (آب و هوا) در داخل تابلت قرار دارند. طبق استاندارد اروپا، شلنگ‌های آبی مربوط به سیستم هوا، شلنگ‌های سبز مربوط به سیستم آب و شلنگ سفید برای مخلوط آب و هوا یا اسپری تعریف شده است. این شلنگ‌ها ممکن است به صورت ثابت و یا تلفنی باشند.

• جعبه جانبی

مدار ساکشن، سه راهی مخصوصی است که به وسیله جریان آب یا هوا قادر است در دهان بیمار ایجاد مکش نماید. البته در ورژن‌های قدیمی‌تر یونیت‌ های دندانپزشکی، قطعاتی مانند بوسترهای رگلاژ فشار هوا درایو توربین‌ها و آنگل‌ها نیز درون جعبه جانبی قرار داشتند. امروزه جعبه جانبی از اجزاء مختلفی مانند بزاق‌کش، جدا ننده آمالگام، برد تغذیه، رگولاتور ولتاژ چراغ دندانپزشکی، برد تابلت‌، مدار ساکشن‌، فیلتر آب و منبع ذخیره آب تشکیل می‌شود.

منبع آب درون جعبه جانبی سه کاربرد اصلی دارد:

1. ذخیره آب در مواقع ضروری قطع آب
2. استفاده از سرم فیزیولوژیک در مواقع جراحی
3. استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده جهت شستشو و ضدعفونی شلنگ‌ها و مسیر آب

• آمالگام‌

دستگاه جداکننده آمالگام ‌سیستمی برای جدا کردن آمالگام‌ و دندان‌های شکسته موجود در دهان است که مانع از ریخته شدن آمالگام و دندان‌های شکسته به فاضلاب می‌شود. در طراحی این سیستم سعی شده که همه آمالگام‌ها در انتهای ظرف ته‌نشین شوند.

• بزاق کش

بزاق کش وظیفه مکش خون، بزاق و سایر مخلفات داخل دهان بیمار را با قدرت مکش کمتری نسبت به ساکشن جراحی بر عهده دارد. در سیستم بزاق کش آب یا هوا از قطعه‌ای به نام (جت پم) برای ایجاد خلاء، استفاده می‌شود. هر چه فشار آب یا هوای عبوری بیشتر باشد، میزان مکش ساکشن نیز بیشتر خواهد بود. هر چه مایع درون دهان مثل خون یا چرک غلیظ تر باشد میزان مکش ساکشن می‌بایست افزایش یابد.

• پدال پایی

همه حرکات صندلی بیمار و کنترل برخی از ابزارهای یونیت توسط پدال پایی صورت می‌گیرد که زیر پای دندانپزشک قرار گرفته است. سیستم پدال‌های جدید به صورت الکترونیکی و پدال‌های قدیمی‌تر به صورت پنوماتیک می‌باشند.

• پایه‌ مانیتور و مانیتور

برخی از یونیت‌های پیشرفته دارای سیستم دوربین داخل دهانی می‌باشند. تصویر این دوربین‌ها روی مانیتورهای یونیت نشان داده می‌شود. این مانیتور بر روی پایه‌ای نصب می‌شود که از داخل آن سیستم برق جهت راه‌اندازی سیستم دوربین و مانیتور عبور می‌کند.

• سرنگ آب و هوا

پوآر وسیله‌ای است که آب، هوا و یا ترکیب آن‌ها را در یونیت دندانپزشکی فراهم می‌کند. پوآر آب و هوا شامل دو نوع (سه کاره) و (شش کاره) می‌باشد. در سرنگ‌های سه کاره آب سرد، هوای سرد و اسپری سرد و در سرنگ‌های شش کاره خارجی، آب سرد و گرم، هوای سرد و گرم، اسپری سرد و گرم وجود دارد.

• پنومات

سیستم پنومات وسیله‌ای است که با اعمال یک فشار آب یا هوا مسیر بین خروجی و ورودی را باز می‌کند.

• سیستم‌ هوای‌ فشرده‌

در یونیت دندانپزشکی هوای فشرده توسط کمپرسورها تولید شده و پس از عبور از فیلتر رگلاتور، هوای خشک با فشار تنظیم شده‌ای (که به نوع یونیت و اینسترومنت‌های به کار رفته در آن بستگی دارد) وارد سیستم یونیت می‌گردد. معمولا خروجی هوای یونیت شامل خروجی هوای دستیار، خروجی سیستم کنترل یونیت و خروجی هوای سرنگ تابلت می‌باشد.

• رگولاتور

رگولاتور وسیله‌ای است که برای تنظیم فشار آب یا هوا در یک مقدار ثابت کاربرد دارد.

• کمپرسور

کمپرسور به عنوان قلب یونیت دندانپزشکی شناخته می‌شود که دو نوع کمپرسور خشک و روغنی در این دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه کمپرسور تولید هوای فشرده برای استفاده در قسمت‌های مختلف یونیت مانند پنوماتیک، ساکشن، پوآر و …می‌باشد.

استفاده از کمپرسورهای روغنی به دلیل امکان ایجاد آلودگی در یونیت‌ها، ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد. خشک بودن هوای یونیت به دلیل جلوگیری از ایجاد محیط کشت مناسب برای عوامل بیماری‌زا و همچنین جلوگیری از زنگ‌زدگی، خوردگی و اکسید شدن قطعات ریز یونیت بسیار حائز اهمیت است.

• سیستم ساکشن

پزشک برای داشتن دید کافی در محیط دهان بیمار نیاز به سیستمی جهت تخلیه و مکش خون، بزاق و سایر مخلفات داخل دهان را دارد، که به آن سیستم ساکشن گفته می‌شود.

• ساکشن مرکزی

سیستمی است مانند جاروبرقی عمل نموده و قدرت مکش آن معادل ۱۰ تا ۱۵ برابر ساکشن‌های معمولی است. جریان هوا با سرعت ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر در ساعت از مسیر عبور داده شده و قدرت مکندگی حدود ۵۰ لیتر آب در دقیقه است. سیستم ساکشن مرکزی قادر است مواد جامد و مایع را از فاصله ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متری ببلعد.

• صندلی‌ بیمار

صندلی مهم‌ترین بخش در یونیت دندانپزشکی می‌باشد. راحتی، استحکام بالا، انعطاف پذیری و توان کافی جهت تحمل وزن بیمار از ملزومات یک صندلی به حساب می‌آید. کنترل این موتورها بوسیله پدال و کلید بوده و برای راحتی کار پزشک دو حالت اتومات صفر و خوابیده در آن تعریف شده است. در حالت صفر صندلی به پایین‌ترین ارتفاع خود رسیده و پشتی نیز به حالت ۹۰ درجه برمی‌گردد. در حالت خوابیده صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمن‌گاه می‌رسد.

از لحاظ موتور حرکت‌دهنده پشتی و نشیمن‌گاه، صندلی‌ها به سه نوع صندلی مکانیکی، صندلی نیمه هیدرولیکی، صندلی الکترو مکانیکی (گیربکسی) تقسیم می‌شوند.

انواع عملکرد ساکشن‌ها:

1. سیستم سه راهی آب و خلاء
2. سه راهی هوا
3. ساکشن مرکزی

آپشن‌‌های یونیت دندانپزشکی:

سعی کنید از یونیت‌هایی با امکانات بالاتر استفاده نمایید، امکانات یونیت شامل موارد زیر خواهد بود:

1. دوربین داخل دهان و مانیتور
2. ساکشن مرکزی و هوایی
3. موتور ایمپلنت
4. جرمگیر
5. شلنگ‌های چهارم و پنجم
6. لایت کیور
7. پدال چند منظوره
8. موتور اندو

اجزاء تشکیل دهنده صندلی:

1. شاسی صندلی، بخشی است که استحکام صندلی را تضمین می‌کند. شاسی از سه قسمت فوقانی، میانی و تحتانی تشکیل می‌شود که این قسمت‌ها می‌توانند توسط لوله‌های فولادی و بوش‌های برنزی، نسبت به یکدیگر حرکات تاشونده و عاری از لرزش داشته باشند.
2. پشتی صندلی، معمولا به صورت یکپارچه و از جنس فایبرگلاس درست شده و با پارچه‌های قابل شستشو روکش می‌شوند. حرکت پشتی از زاویه قائم تا حالت تخت خوابی به وسیله موتور تغییر زاویه پشتی انجام می‌گیرد.
3. زیر سری، بخشی است که زیر سر بیمار قرار می‌گیرد و در هنگام کار باید عاری از هر گونه لرزشی باشد. زیر سری‌ها دارای سه درجه آزادی تغییر ارتفاع، تغییر زاویه زیر سری و تغییر زاویه زیر گردن می‌باشند.
4. سیستم الکتریکی صندلی شامل دو الکتروموتور است که می‌توانند از نوع موتورهای ۲۲۰ یا ۲۴ ولت باشند. حرکت موتورها باعث تغییر ارتفاع و تغییر زاویه پشتی می‌شود. در این سیستم، جریان الکتریکی پس از عبور از میکروسوئیچ‌های مرتبط وارد برد اصلی کنترل صندلی شده و موتورهای پشتی و نشیمن‌گاه صندلی را کنترل می‌کنند.
5. پنوماتیک، نوع دیگری از نیروی محرکه است که در صندلی‌های هیدرولیک از آن‌ها استفاده می‌شود.
6. گیربکس یا الکترومکانیک، سیستمی است که امروزه در اغلب صندلی‌ها مورد استفاده بوده و شامل اجزاء زیر می باشد:
7. سیستم فرمان صندلی که از سه کلید دو حالته برای فرمان بالا پایین کردن کفی صندلی، فرمان جلو عقب بردن صندلی و فرمان رفتن به وضعیت صفر تشکیل شده است.
8. الکتروموتور کفی یک الکتروموتور چپ‌گرد و راست گرد است که برای حرکت بالا و پایین در زیر صندلی قرار دارد و الکتروموتور پشتی برای حرکت جلو و عقب پشتی صندلی تعبیه شده است.
9. میله مارپیچ، شفت یک پیچ است که به وسیله گیربکس متصل به الکتروموتور، کفی را با حرکات راست گرد و چپ‌گرد خود به سمت بالا و پایین می‌برد.
10. پدال پایی وسیله‌ای است که توسط آن پزشک فرمان حرکت صندلی و پشتی را (به جهت دلخواه خود) به دستگاه می‌دهد.

قطعات دستی:

قطعات دستی، ابزارآلاتی هستند که به منظور بریدن، تمیز کردن و صیقل دادن دندان‌ها مورد استفاده پزشک قرار می‌گیرند. به صورت چرخشی مانند ابزارهای فرز کار می‌کنند و این چرخش از طریق سیستم‌های پنوماتیک، تسمه‌ای یا موتورهای الکتریکی در ابزار به وجود می‌آید. این ابزارها با توجه به سرعت چرخش، به دو گروه دور پایین و دور بالا تقسیم می‌شوند.

• هندپیس‌ دور پایین

این ابزارها سرعت چرخش نزدیک به ۲۰,۰۰۰ دور در دقیقه دارند. ایرموتور، موتورهای تیغه‌ای چرخشی، جزو ابزارهای دور پایین به حساب می‌آیند.

• هندپیس دور بالا

در این ابزارها سرعت چرخش بالاتر از ۱۰۰,۰۰۰ دور در دقیقه است. معمولا در قسمت بالای این ابزارها یک توربین قرار می‌گیرد. توربین‌ها خود شامل سر دوکی شکل، مته، پروانه، نگهدارنده و اورینگ‌ها می‌باشند.

• رابط ها

 رابط در ابزارهای دستی، کانالی برای انتقال آب و هوای لازم به بخش توربین‌ها محسوب می‌شوند. این رابط‌ها می‌توانند به صورت دو تا شش مسیره طراحی شوند. این مسیرها شامل موارد زیر می‌باشند:

1. مسیر هوا برای راه اندازی هندپیس
2. راه رساندن هوا به سطح دندان و خنک نمودن آن
3.  گذرگاه آب
4. مسیر تخلیه هوا
5. راه مربوط به اتصال الکتریکی برای لامپ فیبر نوری
6. مسیر مربوط به فیبرهای نوری که البته تنها در یونیت‌های جدیدتر و ابزارهای پیشرفته‌تر طراحی شده‌اند

• ارگونومی بالا

ارگونومی به معنای حفظ سلامت و راحتی پزشک و بیمار در طول مدت معاینه و درمان است. سعی کنید دستگاهی با ارگونومی بالا انتخاب نمایید که فاکتورهای زیر را داشته باشد:

1. طراحی زیر سری خوب
2. طراحی پشتی بیمار خوب
3. امکان تنظیم ارتفاع و پشتی در جای دلخواه شما میسر باشد
4. سیستم تابلت به خوبی طراحی شده باشد
5. تابوره به خوبی طراحی شده و امکان تنظیم آن وجود داشته باشد

قیمت خرید یونیت دندانپزشکی:

قیمت یونیت دندانپزشکی براساس آپشن‌های موجود در آن، امکانات و حتی با برند تولیدکننده متفاوت است. بنابراین اگر در سایت تجهیزات پزشکی خسروی دانش تنوع زیادی از این نظر مشاهده کردید نباید تعجب کنید. در ابتدا باید امکانات یونیت را برای خود لیست کرده و سپس خرید خود را انجام دهید. البته در این زمینه می‌توانید از متخصصین ما نیز کمک بگیرید تا در نهایت خرید ‌ایده‌آلی داشته باشید.

امیدواریم در این مقاله تجهیزات پزشکی خسروی دانش توانسته باشیم کمکی به شما و جامعه پزشکی کرده باشیم. با آرزوی توفیق روز افزون برای شما کاربران گرامی. موفق و موید باشید.